Spreken met een accent mag, maar het hangt ervan af wélk accent

Zo nu en dan beklaag ik me eens over de hiaten die we nog in het onderzoek rond taal en onderwijs hebben, zowel in Vlaanderen als ver daarbuiten. Een van die hiaten is de vraag hoe het met taalattitudes in de lerarenopleiding is gesteld: hoe denken toekomstige leerkrachten over (standaard)taal? Mijn onderzoek spitst zich toe op de huidige leerkrachten, maar de mening(en) van de leraren van morgen zijn minstens even belangrijk – en misschien zelfs nog belangrijker.

In een gastcolumn voor Neder-L licht collega Jos Swanenberg (hoogleraar in Tilburg) alvast een tipje van de sluier op: samen met Petra Poelmans en Anne Kerkhof nam hij een enquête af bij studenten van de lerarenopleiding in Tilburg. Het volledige stuk is hier te lezen, maar ik licht er alvast graag de conclusie uit. Het is immers een stelling die al vaker is geponeerd, maar die nu ook met empirische data wordt ondersteund.

(…) [A]ls studenten zeggen dat het spreken van Nederlands met een accent best mag, zelfs voor de klas, maakt het wel veel uit over welke accent we het dan hebben. Dan hebben we het niet over verstaanbaarheid maar over waardeoordelen die aan de herkomst van het accent worden toegekend. Autochtone streekaccenten worden meer gewaardeerd dan allochtone accenten. Een buitenlands maar West-Europees accent en een overzees maar Nederlands accent worden meer gewaardeerd dan accenten van vreemde talen die men toch vooral met arbeidsimmigratie associeert. Er is een grens aan de tolerantie ten opzichte van het spreken met een accent.

Swanenberg geeft aan dat het onderzoek nu wordt voortgezet, zowel verdiepend (focusgroepen) als verbredend (ook in lerarenopleidingen in andere steden). Ik kijk alvast uit naar de resultaten.